Uzman. Dyt Merve Demir Çelebi Röportajımız
Diyetisyen Merve Demir Çelebi Gamador Lİfe’ın konuğu oldu. Ketojenik beslenmeden aralıklı oruç diyetine, yaz meyvelerinden sağlıklı kilo verme yöntemlerine kadar merak edilen her şeyi sizler için yanıtladı
Nedir aralıklı oruç diyeti kimler, nasıl yapabilir?
Aralıklı oruç son zamanlarda çok popüler bir diyet. Aralıklı oruç diyeti 2 türlü yapılabilir. Ya 16-8 dediğimiz 8 saat tokluk 16 saat açlık süreleri olmak üzere (uzmanlar tarafından karar verilen tokluk ve açlık saatleri) ya da 5-2 dediğimiz haftanın 5 günü normal beslenip 2 günü daha düşük kalorili ve daha uzun saat aç kaldığınız beslenme türü.
Kronik hastalığı olan, hamileler, emzikliler ve gelişim çağında olan çocuklar haricinde sağlık durumu aralıklı oruç diyetine elverişli olan herkes yapabilir. Elbette mutlaka bir beslenme uzmanı ile diyete başlanması en doğrusudur.
Kısıtlı saat beslendiğimiz için tüm besin gruplarını listeye dağıtmak çok önemli. Hem kişiye çok fazla kalori yüklememek gerekiyor hem de karbonhidrat, protein, sebze meyve grubu ve yağ miktarının dengeli bir şekilde listelenmesi gerekmektedir. Aralıklı oruç diyetini bir diyetisyen eşliğinde yapmak çok daha doğrudur. Çünkü öğün dengesinin oluşturulması için en sağlıklı yöntem bir uzman ile çalışmaktır.
Aralıklı oruç diyetinde yapılan yanlışlardan birisi de halk birisi de 8 saat istediğimiz her şeyin tüketilip 16 saat aç kalmaktır. Bu yanlış bir algıdır. Aralıklı orucun faydalarını görebilmek için hormonların dengelenmesi gerekmektedir. Bu onlardan en öne çıkanı insülindir. İnsülin hormonunun regülasyonunu sağlıyor, Tip-2 diyabetten koruyor, kolestrol ve trigliserid salınımını dengeliyor. Dolayısıyla dengeli bir beslenme planı ile beraber bu beslenme yöntemini yönetmek sağlığımızı olumlu etkileyecektir.
Ketojenik beslenme ile ilgili bilgi kirliliği var. Aslında ketojenik beslenme nedir?
Karbonhidratın mümkün olduğu kadar kısıtlandığı yağ ve protein ağırlıklı beslenme şekline ketojenik beslenme denir. Ketojenik beslenme, bir diyet programı değil epilepsi hastalarında kullanılan bir “beslenme tedavi yöntemidir”. Tabii ki günümüzde karbonhidrat ve şekeri kısıtlayıcı beslenme şekilleri de uyguladığımız için kilo verimine de olumlu yönde etkisi olduğunu görüyoruz. Bu diyetteki en önemli noktada bir hafta ile 10 gün yapılmalı ve sonrasında mutlaka diyete ara verilmesi gerekiyor. Özellikle böbrek ve beyinde ciddi hasarlara sebep olabiliyor.
Yaz mevsimine giriş yapmışken kış aylarında alınan kilolar için çözümle aranmaya başladı. En sağlıklı kilo verme yöntemleri nelerdir?
Tabii ki bizim her zaman önerdiğimiz Akdeniz tipi beslenme yöntemi. Kişinin günlük yaşamına göre 2 veya 3 öğün beslendiği araya mutlaka 1 ya da 2 ara öğün koyduğu bir beslenme planı tavsiye ediyoruz. Akdeniz beslenme tipinin içinde zaten bol bol mevsim sebzeleri, meyveler, çiğ kuruyemişler, sebze yemekleri ve ızgara etler yer alıyor. Buna ek olarak süt ürünlerini de saymamak olmaz. En doğru ve kalıcı kilo verme yöntemi aslında Akdeniz tipi beslenmektir.
Kısa süreli kilo kaybı için şok diyetler yapılıyor. Kişiye zararı nedir ya da nasıl yapılmalı?
Bu diyetler çok kısıtlayıcı diyetler oluyor. Kişi birçok besin grubundan kısıtlanarak tek tip beklenme yöntemi uygulanıyor. Çok hızlı sonuçlar alınabiliyor çünkü çok düşük kalorili besleniliyor ancak verilen kilolar ödem olarak dışarı atılıyor; yağ kaybı olmuyor. Dolayısıyla normal beslenemeye geçtiğiniz zaman bu kiloların hepsi geri alınıyor. Biz bu durumu tabii ki de önermiyoruz çünkü sağlıklı kilo vermek yağ kaybı ile doğru orantılıdır. Her şeyden önce seçtiğiniz beslenme tarzının sizin için sürdürülebilir olması gerekiyor.
Şok diyetlerin zararlarından en sık gözlemlediğimiz ise karaciğer, safra kesesi ve böbrek fonksiyonlarına ciddi anlamda zarar veriyor olmasıdır.
Diyet denilince akla sadece kilo vermek geliyor. Ancak kilo almak ve sağlıklı bir bedende kalmak için neler yapılmalı?
Özellikle kilo almak için internette okunan fazla yağlı ve şekerli yiyeceklerin tüketilmesi ya da gece vakti makarna, bebe bisküvisi yemek gerektiği konusunda bilgiler yer alıyor; biz bunu tabii ki önermiyoruz. Çok fazla karbonhidrat, şeker, yağ ağırlıklı beslenildiğinde kan değerleri bozulabiliyor; kolesterol, şeker, trigliseridiniz çok yükselebiliyor. Kilo alacağım diye sağlığınızdan olmayın.
O yüzden bizim önerimiz sağlıklı, öğün atlamadan küçük porsiyonlar ama enerjisi yüksek gıdalar tüketmenizdir. Tabii ki bununla beraber spor yaparak kas kütlenizi artırmak tartıya artı olarak yansıyacaktır.
Yaz mevsiminin meyvelerinin vitaminlerini hatırlatır mısınız?
Yazın kışa göre daha şanslıyız ama yaz meyveleri kış meyvelerine göre daha şekerlidir. Bu yüzden porsiyonlara dikkat ederek tüketmek gerekiyor. Özellikle şeker hastaları karpuz, çilek, kiraz gibi şeker yönünden kuvvetli meyveleri fazla kaçırabiliyorlar. O yüzden meyvelerin yanında mutlaka yağ grubu yani peynir, fındık, ceviz ile beraber tüketirlerse insülin dengeleri korunmuş olurlar. Yaz meyveleri A ve C vitamini yönünden çok zenginler ve kırmızı meyveler bizim için doğal bir antioksidan kaynağıdır.
Uzman. Dyt Merve Demir Çelebi
Bu yazı hakkındaki görüşler: